Αγχώδης κολίτιδα

Αγχώδης κολίτιδα

Αν και το στρες δεν είναι η κύρια αιτία της ελκώδους κολίτιδας, τα στοιχεία δείχνουν ότι το ψυχολογικό στρες μπορεί να επιδεινώνει την κατάσταση και να αυξάνει τον κίνδυνο εξάρσεων. Κανείς δεν γνωρίζει την ακριβή αιτία της ελκώδους κολίτιδας, αν και μπορεί να αποτελεί αυτοάνοσο νόσημα. Φυσικά, η διαχείριση του στρες, μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο εξάρσεων και επιδείνωσης των συμπτωμάτων.

Τι είναι η ελκώδης κολίτιδα;

Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου που προκαλεί χρόνια φλεγμονή και πληγές στην γαστρεντερική οδό. Επηρεάζει την εσωτερική επένδυση του τοιχώματος του παχέος εντέρου και του ορθού. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ήπια ως μέτρια συμπτώματα, τα οποία μπορεί να ποικίλουν, και συνήθως εμφανίζονται σταδιακά με τον καιρό. Για κάποιους ασθενείς, ωστόσο, η κολίτιδα μπορεί να είναι εξουθενωτική και να τους αλλάζει τη ζωή και να οδηγεί σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας;

Τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• πόνο στην κοιλιά
• κράμπες στην κοιλιά
• ήπιο πυρετό
• αιμορραγία από το ορθό
• συχνή, επαναλαμβανόμενη διάρροια
• κόπωση
• απώλεια της όρεξης
• ναυτία
• αφυδάτωση
• αϋπνία
• απώλεια βάρους
• αναιμία
• πόνο, ερυθρότητα και οίδημα στις αρθρώσεις
• προβλήματα με το ήπαρ

Αν και αρχικά όλοι πίστευαν ότι η διατροφή και το άγχος είναι απολύτως υπεύθυνοι παράγοντες για την κολίτιδα, οι ακριβείς αιτίες παραμένουν μέχρι σήμερα άγνωστες. Η κολίτιδα είναι πιο πιθανό να προκαλείται από μια αυτοάνοση διαδικασία, που είναι μια δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, που είναι σχεδιασμένο να καταπολεμά τους ιούς και τα βακτήρια, επιτίθεται στα υγιή κύτταρα. Με άλλα λόγια, στη διάρκεια μιας αυτοάνοσης αντίδρασης, το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται από το σώμα μας και στην περίπτωση της κολίτιδας, προκαλεί φλεγμονή.

Οι περιβαλλοντικοί και γενετικοί παράγοντες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλος στην ανάπτυξη της ελκώδους κολίτιδας. Η κολίτιδα προσβάλλει συχνότερα άτομα κάτω των 30 ετών ή στο τέλος της μέσης ηλικίας και είναι πιο συχνή στους άνδρες από ότι στις γυναίκες. Δεν υπάρχει θεραπεία για την κολίτιδα, αλλά η διαχείριση των συμπτωμάτων ανακουφίζει την κατάσταση και μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια ύφεση σε ορισμένες περιπτώσεις.

Ποια είναι η επίδραση του στρες στην κολίτιδα;

Εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν καθημερινά στρες για διάφορους λόγους, και το στρες και η κολίτιδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Το ψυχολογικό στρες μπορεί να προκαλέσει μια κρίση κολίτιδας ή να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι με κολίτιδα είναι πιο ευάλωτοι στο στρες, και τα ποσοστά κατάθλιψης είναι υψηλότερα σε ασθενείς που έχουν κολίτιδα και άλλες φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου. Οι ασθενείς με νόσο του Crohn έχουν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν γενικευμένη αγχώδη διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους, και για τις γυναίκες ο κίνδυνος είναι υψηλότερος, περίπου 4 φορές υψηλότερος από αυτό των ανδρών.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου που κάνουν τους ασθενείς με κολίτιδα να βιώνουν στρες είναι:

• Η ηλικία
• Άλλα σοβαρά νοσήματα
• Η έλλειψη εκπαίδευσης
• Οι χειρουργικές επεμβάσεις
• Οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες.

Η σύνδεση ανάμεσα στο στρες και στην κολίτιδα

Οι επιδράσεις του ψυχολογικού στρες στο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πολύπλοκες, και τα στοιχεία δείχνουν ότι το χρόνιο και το οξύ στρες έχουν σχέση με την κολίτιδα, όσον αφορά την ενίσχυση της φλεγμονής που οδηγεί σε εξάρσεις της κολίτιδας. Η διάρκεια και η ένταση της κολίτιδας έχει άμεση σχέση με τη διάρκεια και την ένταση του στρες. Για παράδειγμα, οι τραυματικές εμπειρίες ή οι δύσκολες καταστάσεις, μπορεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα της κολίτιδας.

Το στρες μπορεί να μην είναι ο άμεσος αιτιολογικός παράγοντας της ελκώδους κολίτιδας, αλλά μπορεί να επιδεινώνει τα συμπτώματα και να αυξάνει τον κίνδυνο, τη συχνότητα και την σοβαρότητα των εξάρσεων. Το σοβαρό, χρόνιο ψυχολογικό στρες μπορεί να οδηγεί σε αυξημένη φλεγμονή στο έντερο. Οι ασθενείς με κολίτιδα που έχουν έντονο στρες συνήθως κάνουν επαναλαμβανόμενες χειρουργικές επεμβάσεις, δεν μένουν δεσμευμένοι στη φαρμακευτική τους αγωγή, έχουν χαμηλή ποιότητα ζωής. Με άλλα λόγια, όταν το στρες παραμένει μπορεί να οδηγεί σε επιπλέον θέματα υγείας.

Ο κύκλος του στρες στη γαστρεντερική οδό

Σε ψυχοπιεστικές καταστάσεις, το ανθρώπινο σώμα προετοιμάζεται για το μηχανισμό πάλης ή φυγής, και παράγει πρωτεΐνες που ονομάζονται κυτοκίνες, και απελευθερώνει τις ορμόνες του στρες όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη. Αυτές οι βιολογικές διαδικασίες διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθούν στην αποφυγή των λοιμώξεων. Στη συνέχεια ενεργοποιούν τη φλεγμονή σε όλο το σώμα, και στο κόλον. Αν ένα άτομο έχει κολίτιδα, αυτό μπορεί να οδηγεί σε έξαρση.

Ο κύκλος του στρες στη γαστρεντερική οδό περιλαμβάνει τα εξής βήματα. Αρχικά, η  δυσφορία του γαστρεντερικού (ναυτία, πόνος στην κοιλιά, διάρροια) οδηγεί σε αρνητικές σκέψεις όπως, "Όχι ξανά…", οι οποίες προκαλούν αρνητικά συναισθήματα όπως το στρες, η απογοήτευση, η ντροπή και ο θυμός. Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να οδηγούν στη διέγερση του συμπαθητικού και στην ενεργοποίηση βιολογικών διαδικασιών. Αυτές οι διαδικασίες περιλαμβάνουν  τον αυξημένο ρυθμό της καρδιάς και την εφίδρωση, τη δυσκολία στην αναπνοή, την πίεση στους μύες, και τελικά την πρόσθετη δυσφορία στο γαστρεντερικό. Τελικά, τα συμπτώματα επιδεινώνονται, και έτσι ξεκινά ξανά ένας κύκλος. Για να σπάσει αυτός ο κύκλος του στρες είναι πολύ σημαντικό οι ασθενείς να κάνουν ασκήσεις αναπνοών, τεχνικές χαλάρωσης. Έτσι, μπορούν να μειώσουν την διέγερση του συμπαθητικού.

Ένα ακόμη εμπόδιο για τους ασθενείς με κολίτιδα είναι ότι μπορεί να έρχονται αρχικά αντιμέτωποι με μια λανθασμένη διάγνωση. Σε πολλές περιπτώσεις οι γιατροί που φροντίζουν τους ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα δεν έχουν την εκπαίδευση να αναγνωρίσουν ή να διαγνώσουν κάποια ψυχική διαταραχή, όπως οι ψυχοθεραπευτές. Οι ειδικοί προτρέπουν τους ασθενείς να μιλάνε αν πιστεύουν ότι έχουν συμπτώματα ελκώδους κολίτιδας και στρες.

Θεραπεία της αγχώδους κολίτιδας 

Για τους ασθενείς, ένα από τα πιο ζωτικά βήματα στη διαχείριση της ελκώδους κολίτιδας και του στρες είναι η σωστή διάγνωση από μια ομάδα γιατρών (γαστρεντερολόγου, ψυχίατρου, ψυχολόγου, ψυχοθεραπευτή).

Η διαχείριση των συμπτωμάτων του στρες ίσως να μην θεραπεύει την ελκώδη κολίτιδα. Ωστόσο, βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και μειώνει την συχνότητα των κρίσεων. Αν μειωθεί το στρες τότε θα μειωθεί και η δυσφορία από την κολίτιδα.

Η αποφυγή του ψυχολογικού στρες μπορεί να μην μοιάζει ρεαλιστική. Ωστόσο, όταν διατηρείτε το στρες σε χαμηλά επίπεδα και ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή , τότε θα περιορίσετε τις εξάρσεις της κολίτιδας. Προσπαθήστε η διατροφή σας να περιλαμβάνει ξηρούς καρπούς, σπόρους, φρούτα και λαχανικά. Επίσης,  είναι βοηθητικό να μένετε δεσμευμένοι στη φαρμακευτική σας αγωγή, να κοιμάστε καλά, να κάνετε άσκηση, να έχετε ένα υποστηρικτικό σύστημα, να χαλαρώνετε και να φροντίζετε τον εαυτό σας. Η γιόγκα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική επειδή όχι μόνο ανακουφίζει τα συμπτώματα του στρες αλλά και τα συμπτώματα της κολίτιδας.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί επίσης να είναι ωφέλιμη. Με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή, ο ασθενής μπορεί να αναγνωρίσει τις αρνητικές του σκέψεις και να τις αλλάξει.

Οι μελέτες δείχνουν ότι η ψυχοθεραπεία όχι μόνο περιορίζει τα συμπτώματα της κολίτιδας αλλά μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Στρατηγικές για την αντιμετώπιση του άγχους 

Άλλες στρατηγικές που μειώνουν το ψυχολογικό στρες περιλαμβάνουν:

• Ελαφριά αερόβια άσκηση, όπως το περπάτημα, το κολύμπι ή το τάι τσι
• Διάβασμα βιβλίων
• Γραφή σε ημερολόγιο
• Καθοδηγούμενος διαλογισμός
• Υπνοθεραπεία
• Μασάζ
• Χόμπι και δραστηριότητες

Οι στρατηγικές που εστιάζουν στο συναίσθημα όπως η αποδοχή της κατάστασης, η συζήτηση,  είναι πολύ σημαντικές για την αναγνώριση των συμπτωμάτων και των συναισθηματικών προβλημάτων και συμβάλλουν στη μείωση του στρες. Η θεραπεία της αγχώδους κολίτιδας όχι μόνο θα ανακουφίσει τα συμπτώματα του στρες αλλά και τα συμπτώματα της νόσου. Αν έχετε ανάγκη την ψυχολογική υποστήριξη μπορείτε να μιλήσετε με έναν ψυχοθεραπευτή.

Η διαχείριση της ψυχικής υγείας μπορεί να είναι εξίσου σημαντική με την φροντίδα της σωματικής υγείας και της ευεξίας. Αν κάποιος έχει θέματα ψυχικής υγείας όπως το στρες, καλό είναι να απευθυνθεί σε έναν ψυχοθεραπευτή.